Αν και οι καιροί είναι δύσκολοι για να κάνουμε μακρινά ταξίδια αυτό δεν μας εμποδίζει τουλάχιστον να τα ονειρευόμαστε και να τα προγραμματίζουμε για… όταν.
Υπάρχουν ταξίδια για προορισμούς είτε μακρινούς είτε απροσπέλαστους λόγω πολιτικών αναταραχών που δεν είναι εύκολο να γίνουν οδικώς. Επιπλέον πολλές φορές είτε κάνουμε ένα μακρινό ταξίδι και δεν θέλουμε να ξανά κάνουμε τον δρόμο της επιστροφής οδικώς είτε θέλουμε να πάμε σε ένα καινούριο ταξίδι πιο πέρα από κει που είχαμε πάει προηγούμενη φορά και δεν θέλουμε να ξανά κάνουμε την ίδια διαδρομή. Σε αυτές τις περιπτώσεις η μεταφορά του camper με πλοίο σε ένα κομμάτι της διαδρομής είναι η καλύτερη λύση. Υπάρχει τόσο η δυνατότητα να το συνοδέψουμε όσο και απλώς να το στείλουμε με πλοίο και να το συναντήσουμε αεροπορικώς. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα σας μιλήσουμε και για τους δυο τρόπους αποστολής και θα σας παρουσιάσουμε ενδεικτικά τα λεγόμενα freighter cruises της εταιρίας Grimaldi για την Μεσόγειο και τα παράλια του Ατλαντικού σε Ευρώπη, Αφρική και Νότια Αμερική.
Χαρακτηρίζονται ως «θαλάσσιοι αυτοκινητόδρομοι», αλλά δεν έχουν ούτε λωρίδες ούτε μποτιλιαρίσματα: οι θαλάσσιοι δρόμοι προτιμώνται όλο και περισσότερο, στη σύνδεση χωρών και πολιτισμών. Και όταν η επιθυμία της εξερεύνησης επεκτείνεται πέρα από τα όρια της Ευρασίας, αργά ή γρήγορα θα σκεφτούμε πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε με το camper μας. Συνεπώς, χρήσιμο θα ήταν να ξέρουμε πώς μπορούμε να φορτώνουμε τα camper μας στα μεγάλα πλοία που διασχίζουν τους ωκεανούς.
Το δίκτυο των θαλάσσιων συνδέσεων, οι υποδομές των μεγάλων λιμανιών, αλλά και τα ίδια τα πλοία, έχουν αυξηθεί θεαματικά από τη δεκαετία του ’90 έως σήμερα. Η εφεύρεση του κοντέινερ με στάνταρτ διαστάσεις συνετέλεσε στο να περιοριστούν οι αποστάσεις και να καταστούμε όλοι μας πολίτες του κόσμου. Επίσης, η τυποποίηση των διαδικασιών φόρτωσης και εκφόρτωσης έριξε το κόστος των εισαγωγών και εξαγωγών. Αλλά ο κόσμος των διεθνών θαλάσσιων αποστολών είναι ακόμα δυσνόητος και άγνωστος στους μη ειδικούς. Πολλοί αγγλικοί όροι κυριαρχούν στο χώρο των επικοινωνιών, ενώ μια απεραντοσύνη από συντομογραφίες και συντμήσεις καθιστούν ακόμα πιο περίπλοκα τα πράγματα. Για αυτό, λοιπόν, θα προσπαθήσουμε να ρίξουμε λίγο φως στον άγνωστο χώρο των υπερωκεάνιων μεταφορών.
Πρώτα απ’ όλα, θα τονίσουμε πως, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, θα πρέπει να αποφεύγουμε να φορτώνουμε το όχημά μας σε ένα στάνταρτ κοντέινερ, παρόλο που είναι λιγότερο δαπανηρό: οι διαστάσεις είναι απαγορευτικές. Τα box, όπως λέγονται τα κλειστά από όλες τις μεριές, είναι από 20 έως 40 πόδια, και οι διαστάσεις φορτίου ποικίλουν από εταιρία σε εταιρία. Οι πιο συνηθισμένες είναι 5,86 και 12,01 μέτρα εσωτερικού μήκους, αλλά με ωφέλιμο χώρο σε ύψος 2,40 μέτρων, που τα καθιστά κατάλληλα μόνο για μίνι βαν με χαμηλή οροφή. Υπάρχει ένα κοντέινερ που λέγεται high cube, διαθέσιμο μόνο στα 40 πόδια, με εσωτερικό ύψος 2,68 μέτρα, που μπορεί να κοστίζει παραπάνω, αλλά αποτελεί λύση για τα μικρά αυτοκινούμενα τύπου βαν. Για όποιον έχει ανάγκη να κερδίσει κάποια εκατοστά, είναι δυνατό να κατασκευάσει σε έναν σιδηρουργό τέσσερις σιδερένιες ρόδες, πιο μικρές από εκείνες που προβλέπονται για οδήγηση στο δρόμο, και να τις χρησιμοποιήσει μόνο για να ανεβάσει το όχημα στο κοντέινερ.
Όλοι οι άλλοι, δηλαδή οι ιδιοκτήτες camper σοφίτας, ημιενιαίων και motorhome, πρέπει να διαλέξουν άλλους δρόμους, αναμφίβολα πιο δαπανηρούς. Η λύση που επιτρέπει αποστολές πρακτικά παντού είναι η ναύλωση ενός κοντέινερ τύπου flat rack, ανοιχτό στις δύο μεριές και στην οροφή, που μπορεί να μεταφέρει οχήματα ποικίλων διαστάσεων και μορφών. Στο ψηλότερο σημείο είναι κλειστά με αδιάβροχα πανιά που στηρίζονται σε κατάλληλα μπράτσα.
Οποιοσδήποτε είναι ο τύπος του κοντέινερ, το όχημα σταθεροποιείται γερά και οι ρόδες δένονται με ιμάντες, όπως στους γερανούς. Επίσης, καθώς το βαγόνι του κοντέινερ είναι ξύλινο, μπροστά και πίσω από τα ελαστικά καρφώνονται στο έδαφος τάκοι, που περιορίζουν στο ελάχιστο τις ζημιές από τα σκαμπανεβάσματα και τις στροφές. Το camper παραδίδεται με το ρεζερβουάρ στο ελάχιστο και τη φιάλη του γκαζιού άδεια. Οι υπάλληλοι στο λιμάνι, αν τους πείτε, θα ασχοληθούν με την αποσύνδεση της μπαταρίας της μηχανής αλλά και της βοηθητικής.
Έγγραφα
Το πρώτο βήμα, σε κάθε περίπτωση, συνίσταται στο να απευθυνθείτε σε μια εταιρία διεθνών θαλάσσιων αποστολών που λειτουργεί και σαν τελωνειακός ατζέντης για την εξαγωγή.
Αφού πείτε στην εταιρία τις διαστάσεις και το βάρος του οχήματός σας, καθώς και τον προορισμό, η εταιρία θα εξετάσει τη διαθεσιμότητα χώρου στα πλοία lo–lo, εκείνα δηλαδή με φόρτωση και εκφόρτωση με γερανό (η σύντμηση προέρχεται από το αγγλικό lift on-lift off), και θα σας προσφέρει μια εκτίμηση για τη ναύλωση του κοντέινερ μέχρι το λιμάνι άφιξης, και θα σας υποδείξει την εταιρία με την οποία συνεργάζεται και η οποία θα ασχοληθεί με την εκφόρτωση: δηλαδή τη διαδικασία εκφόρτωσης του κοντέινερ από το πλοίο, τοποθέτηση του κουτιού στα κατάλληλα σημεία εργασίας, εξαγωγή του οχήματος και διαχείριση των τελωνειακών εγγράφων. Για την είσοδο των οχημάτων, κάθε χώρα έχει διαφορετικές τεκμηριώσεις και κόστη, συχνά δύσκολο να εκτιμηθούν από τη χώρα προέλευσης.
Για αυτό το σκοπό υπάρχει το Πολύπτυχο, το διεθνές τελωνειακό έγγραφο με το οποίο καλύπτεται η προσωρινή είσοδος οχημάτων επαγγελματικής χρήσης σε χώρες της Αφρικανικής Ηπείρου, της Ασίας .Το Πολύπτυχο αποτελεί μια διεθνή εγγύηση ότι οι τελωνειακές υποχρεώσεις και οι φόροι θα πληρωθούν για οποιαδήποτε οικονομική αξίωση που θα προκύπτει από την έλλειψη σφραγίδας εξόδου του αυτοκινήτου από τη χώρα προσωρινής παραμονής τους. Στο Πολύπτυχο αναγράφεται το όνομα του ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου, το όνομα του οργανισμού που εξέδωσε το πολύπτυχο και η ισχύς του πολυπτύχου. Αναγράφονται επίσης λεπτομερείς περιγραφές του καλυπτόμενου οχήματος. Η ισχύς του πολυπτύχου είναι μονοετής, εκδίδεται από την ΕΛΠΑ και το κόστος για την έκδοσή του είναι 105,00 ευρώ.
Εκτός από τα απαραίτητα έγγραφα, καλό είναι να προμηθευτείτε μια ασφάλιση all risks. Η εταιρία αποστολών, πιθανώς θα έχει ήδη συμπεριλάβει στον προϋπολογισμό το συμβόλαιο με έναν μεσίτη ασφαλειών που θα καλύπτει κάθε πιθανότητα. Οι κίνδυνοι δεν περιλαμβάνουν μόνο τις ζημιές ή την απώλεια του οχήματος, αλλά και αυτό που η διεθνής νομοθεσία ονομάζει «nave in avaria». Στην περίπτωση κινδύνου ο καπετάνιος μπορεί να αποφασίσει να πετάξει στη θάλασσα ένα μέρος του φορτίου: σε αυτήν την περίπτωση η χρηματική ζημιά δε θα είναι μόνου εκείνου που χάνει το εμπόρευμα, αλλά θα κατανεμηθεί σε όλους τους ναυλωτές.
Μόλις δεχτείτε τον προϋπολογισμό, η εταιρία θα έχει ανάγκη από χρόνο για να διεκπεραιώσει τις διαδικασίες κράτησης του χώρου στο πλοίο, συνήθως μια εβδομάδα (ή δύο σε περιόδους κίνησης). Το όχημα θα πρέπει να είναι διαθέσιμο στο λιμάνι για τοποθέτηση στο κοντέινερ και φόρτωμα περίπου 24 ώρες πριν την αναχώρηση. Είναι πιο άνετο να εμπιστευτείτε μια εταιρία που έχει έδρα κοντά σε ένα λιμάνι που συνδέεται με τον προορισμό σας, γιατί με αυτόν τον τρόπο όλες οι διαδικασίες φόρτωσης θα γίνουν από τους υπαλλήλους της ίδιας της εταιρίας. Ο ιδιοκτήτης του οχήματος μπορεί να βοηθήσει στη διαδικασία αλλά όχι στο εσωτερικό των υποδομών. Γενικά, για την Αμερική θα χρειαστούν καμιά εικοσαριά μέρες, τόσες περίπου και για τη νοτιοανατολική Ασία, λίγο λιγότερες για τη Μέση Ανατολή, μια εβδομάδα περισσότερο για την Ωκεανία.
Για το κόστος είναι πολύ δύσκολο να δώσουμε μια ιδέα. Οι τιμές των στάνταρτ κοντέινερ ανανεώνονται στη διεθνή αγορά κάθε τρεις μήνες, πολλές φορές με σημαντικές μετατροπές, ακόμα και στην κλάση χιλιάδων ευρώ. Την προηγούμενη χρονιά, λόγω της οικονομικής κρίσης, παρατηρήθηκε το φαινόμενο ενοικίασης κοντέινερ σε εξευτελιστικές τιμές για ορισμένους προορισμούς, επειδή δε συνέφερε να φεύγουν τα καράβια άδεια. Γενικά, η εταιρία αποστολών μπορεί να σας προτείνει λύσεις και ημερομηνίες πιο οικονομικές. Κατά τη διάρκεια της υψηλής σαιζόν (peak season) οι τιμές αυξάνονται και οι θέσεις μειώνονται.
Μια άλλη λύση είναι η αποστολή με πλοία ro-ro (roll on-roll off) στα οποία τα οχήματα οδηγούνται στο εσωτερικό από τους υπαλλήλους, και στερεώνονται με κατάλληλους ιμάντες. Το όχημα φορτώνεται στο πλοίο σαν εμπόρευμα και δεν είναι απαραίτητο ούτε να ξεφορτιστεί η μπαταρία ούτε να αδειάσετε το ρεζερβουάρ, κάτι που είναι αναμφισβήτητο πλεονέκτημα. Βέβαια, η ασφάλιση του πλοίου δεν καλύπτει ενδεχόμενες ζημιές, για αυτό και συνίσταται να κλείσετε ένα κατάλληλο συμβόλαιο.
Το πιο ενδιαφέρον όμως αυτής της λύσης είναι ότι μπορεί ο ιδιοκτήτης να ταξιδέψει μαζί με το όχημά του, οι λεγόμενες freighter cruises, κρουαζιέρες στα πλοία φόρτωσης. Οι θέσεις περιορίζονται στους δώδεκα επιβάτες σε κάθε πλοίο, που μπορούν να ταξιδέψουν σε έξι δίκλινες καμπίνες. Για αυτό είναι απαραίτητο να κάνετε κράτηση πολύ νωρίς. Το ταξίδι μπορεί να διαρκέσει από μια εβδομάδα έως και ενάμιση μήνα, ανάλογα με τον προορισμό και δεν υπάρχουν άλλες παροχές πέρα από το φαγητό. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως αν θέλετε να στείλετε το όχημά σας από την Ανβέρσα ή το Σαλέρνο της Ιταλίας στη Βραζιλία ή την Αργεντινή, αν πρόκειται για μίνιβαν με μήκος έως 5 μέτρα και 2 ύψος, δε θα σας κοστίσει παραπάνω από 600 ευρώ. Με 5,50 μέτρα μήκος και 2,80 ύψος, θα κοστίσει 1.700 ευρώ, ενώ αν το μήκος φτάνει στα 6,50 μέτρα και το ύψος τα 3, το κόστος ανεβαίνει στα 2.800 ευρώ. Ίδιες τιμές για την Ιρλανδία, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Δανία. Από Ιταλία για Βόρεια Αμερική η τιμή είναι περίπου 70 δολάρια το τετραγωνικό μέτρο, στην οποία προστίθενται τα έξοδα του τελωνείου και της έκδοσης του συμβολαίου, περίπου 150 με 200 ευρώ.
Κόστος κοντέινερ
Θα αναφέρουμε σαν παράδειγμα, ένα συμβόλαιο που μας προσέφερε το Νοέμβριο του 2009 η εταιρία Sernav από τη La Spezia της Ιταλίας. Υπενθυμίζουμε ότι είναι τελείως ενδεικτικό, μιας και, όπως αναφέραμε στο κείμενο, οι τιμές μεταβάλλονται διαρκώς. Η ενοικίαση ενός box 20 ποδιών, κατάλληλο για ένα μίνιβαν διαστάσεων 2×4, είχε ένα κόστος 500 ευρώ, ενός flat rack 20 ποδιών, για οχήματα περίπου 2,40×5,30 μέτρων, 750 ευρώ και εκείνο των 40 ποδιών, για οχήματα 2,60×6,50 μέτρων, 980 ευρώ. Το ταξίδι από τη La Spezia έως το Μεξικό, στη Vera Cruz, κοστίζει 2.200 δολάρια στην πρώτη περίπτωση, 4.350 στη δεύτερη και 6.100 στην τρίτη. Σε αυτές τις τιμές προστίθενται τα έξοδα της προσωρινής εισαγωγής, της μεταφοράς και ξεφόρτωσης του οχήματος, περίπου 520 δολάρια συν ΦΠΑ, στο σύνολο.
Για τις ανάγκες του άρθρου ήρθαμε σε επαφή με ελληνικές εταιρίες θαλάσσιων μεταφορών. Ενδεικτικά, αναφέρουμε πως η ενοικίαση ενός κοντέινερ 40 ποδιών, με διαστάσεις 12×2,35×2,35 μέτρα (ΜxΠxΥ), για μεταφορά από Πειραιά έως το Μόντρεαλ του Καναδά, θα κοστίσει περίπου 2.052 ευρώ (≈2.900 δολάρια) συν τα έξοδα τελωνείου κ.λπ.. Τα κοντέινερ 40 ποδιών υπάρχουν και σε παραλλαγή high cube, στην ίδια τιμή, με ύψος 2,65 μέτρα. Οι τιμές των flat rack ποικίλουν ανάλογα με τις διαστάσεις.
Στο ακόλουθο ιστότοπο της GRIMALDI θα βρείτε όλο το προγραμμά της για τις Freighter-Cruises της,με τα δρομολόγια της,ωράρια,και κάθε πληροφορία σχετικά με αυτές τις κρουαζιέρες,σε Αγλική και Ιταλική γλώσσα.
http://www.grimaldi-freightercruises.com/index.htm
Ενδεικτικά δρομολόγια για Μάρτη-Απρίλη 2014 για κοντινές μας διαδρομές.
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Cesare Pastore* ”Vagator”:
Βόρεια Αμερική
«[…] Ήρθαμε σε επαφή με τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρίες που μεταφέρουν οχήματα πέρα από τον ωκεανό από τα λιμάνια της Βόρειας Ευρώπης. Τελικά επιλέξαμε μια νορβηγική εταιρία που είχε τις πιο οικονομικές τιμές και ήταν και από τις πιο αξιόπιστες. Λιμάνι επιβίβασης η Βρέμη, στη Γερμανία, με άφιξη, μετά από περίπου δώδεκα μέρες, στη Βαλτιμόρη. Το κύριο πρόβλημα, σύνηθες δίχως άλλο και στις άλλες εταιρίες, είναι ότι το camper πρέπει να παραδίδεται άδειο και ανοιχτό, με το κλειδί πάνω. Μπορείτε να κάνετε ένα συμβόλαιο ασφάλισης για τη θαλάσσια μεταφορά, αλλά όχι για ενδεχόμενες κλοπές του περιεχομένου. Είναι δυνατό να αποστέλλεται σε ξεχωριστά κουτιά, αλλά αυτή η λύση δεν είναι και πολύ πρακτική δεδομένου του υψηλού κόστους. Αποφασίσαμε να διατρέξουμε το ρίσκο, κλείνοντας βέβαια στις αποθήκες τα αντικείμενα με τη μεγαλύτερη αξία.
Αν και οι προετοιμασίες είχαν ξεκινήσει μήνες πριν, τις τελευταίες μέρες ήταν φρενήρεις. Επιτέλους, στις 18 Ιουνίου 1997 το ταξίδι μπορούσε να αρχίσει. Στη Βρέμη οι γραφειοκρατίες για την επιβίβαση γίνονται με την τυπική γερμανική ακρίβεια και αποτελεσματικότητα και μετά από λίγες ώρες βλέπουμε, λίγο φοβισμένοι, το camper μας να εξαφανίζεται μες στο γιγαντιαίο γκαράζ του Haul Tracy, μαζί με χιλιάδες καινούρια αμάξια που προορίζονταν για την αμερικανική αγορά.
Είχαμε το χρόνο να ξαναπάμε στην Ιταλία, να κάνουμε τις τελευταίες προετοιμασίες και να πάρουμε το αεροπλάνο για τις Η.Π.Α.. Θέλαμε να είμαστε στη Βαλτιμόρη μερικές μέρες πριν φτάσει το camper, ώστε να μην το αφήσουμε αφύλαχτο στην προβλήτα.
Όταν φτάσαμε στο λιμάνι, το camper είχε ήδη ξεφορτωθεί. Μόλις μπήκαμε μέσα, πάθαμε σοκ: το εσωτερικό ήταν εξολοκλήρου ανάστατο, ανοιχτές οι ντουλάπες, τα σεντούκια, τα συρτάρια, στο πάτωμα διασκορπισμένα τρόφιμα, κατσαρολικά, μαχαιροπίρουνα, απορρυπαντικά, ρούχα: ένα απερίγραπτο χάος. Αρχίσαμε και ερευνούσαμε τα αντικείμενα για να δούμε τι έλειπε. Ευτυχώς ήταν λίγα και μικρής αξίας: ένας φακός, μια λάμπα αλογόνου, μια τράπουλα και διάφορα άλλα μικροαντικείμενα. Τις αποθήκες ευτυχώς δεν τις είχαν ανοίξει.
Οι διαδικασίες για τον εκτελωνισμό και την έξοδο από το λιμάνι ήταν ταχύτατες. Ο επόπτης ήταν ένας νεαρός Αφροαμερικάνος που είχε υπηρετήσει στη βάση του ΝΑΤΟ στη Βιτσέντζα, είχε καλές αναμνήσεις από την Ιταλία και έτσι δεν μας έκανε έλεγχο, έβαλε μερικές υπογραφές στα έγγραφα προσωρινής εισαγωγής και μας καλωσόρισε με ένα «Welcome to America». Μόνο τότε συνειδητοποιήσαμε ότι ήμαστε με το camper μας στην άλλη πλευρά του ωκεανού. […]»
Νότια Αμερική
«[…] Η μόνη λύση για να συνεχίσουμε κατά μήκος της χιλιανής ακτής ήταν να πάρουμε το εβδομαδιαίο φέριμποτ που σε τέσσερις μέρες συνδέει το Puerto Montt με το Puerto Natales. Στην πραγματικότητα δεν επρόκειτο για ένα πραγματικό φέριμποτ: το Puerto Eden είναι ένα παλιό πλοίο που κατασκευάστηκε στη Νορβηγία για τη μεταφορά φορτηγών και κοντέινερ και στη συνέχεια προσαρμόστηκε έτσι ώστε να μεταφέρει και επιβάτες σε λίγες και στενόχωρες καμπίνες. […] Μια κοσμοσυρροή πλησιάζει το φέριμποτ, με ανθρώπους διαφόρων εθνικοτήτων, ανάμεσα στους οποίους και καμιά ντουζίνα νεαρών Ιταλών που γνωρίσαμε πάνω στο καράβι. Το camper φορτώθηκε τελευταίο, το ανέβασαν με αναβατόριο στην πάνω γέφυρα. Αποφασίσαμε να μη χρησιμοποιήσουμε την καμπίνα και να μείνουμε στο camper, όπου μπορούσαμε να φάμε, να κοιμηθούμε και να απολαύσουμε τη θέα από ψηλά. Δεν επιτρεπόταν, αλλά κανείς από το πλήρωμα δε μας έδωσε σημασία. Δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι αυτή μας η επιλογή δε θα αποδεικνυόταν και πολύ ευχάριστη. Το πλοίο άφησε το Puerto Montt, με αναμμένες τις σειρήνες, και για ώρα μας ακολουθούσε η θέα του επιβλητικού σχήματος του ηφαιστείου Osorno, καλυμμένου με χιόνι. […]»
Αφρική
«[…] Έπρεπε να περιμένουμε τρεις μέρες μέχρι να έρθει το πλοίο. Τα γραφεία της ναυτιλιακής και η προβλήτα βρίσκονται σε μια ζώνη που λέγεται «The Point» για την οποία μας είχε προειδοποιήσει η υπάλληλος του ξενοδοχείου. Μπορούσαμε να φτάσουμε εκεί περπατώντας σε ένα μόνο τέταρτο, αλλά προτιμήσαμε να πάρουμε ταξί. Μέσα σε λίγα λεπτά, μας φάνηκε ότι μπήκαμε σε μια άλλη πόλη. Οι προσόψεις των κτιρίων ήταν ετοιμόρροπες και βαμμένες με γκράφιτι με βίαια συνθήματα, τα μόνα μαγαζιά που υπήρχαν ήταν αίθουσες παιχνιδιών, μαγαζιά αλκοολούχων ποτών και μπαρ. Τα πεζοδρόμια ήταν γεμάτα από κόσμο: πόρνες και περιπλανώμενοι.
Από τη ναυτιλιακή δεν είχαμε καλά νέα. Χωρίς την επιθεώρηση από έναν τελωνειακό πράκτορα, η έξοδος του camper από το λιμάνι μπορεί να καθυστερούσε τρεις ή και τέσσερις ημέρες. Πάντα, μέχρι τώρα, καταφέρναμε να διευθετούμε όλες τις γραφειοκρατίες γρήγορα και χωρίς τελωνειακό πράκτορα. Δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα άλλο πέρα από το να απευθυνθούμε σε μια μεταφορική εταιρία, της οποίας ο ιδιοκτήτης και όλοι οι υπάλληλοι ήταν Ινδοί και φαινόντουσαν ξύπνιοι άνθρωποι. Η άφιξη του πλοίου, όμως, ανακοινώθηκε για τις τρεις το πρωί και η είσοδος στο λιμάνι επιτρεπόταν μόνο μετά τις επτά.
Όταν παρουσιαστήκαμε στην προβλήτα, μια ομάδα από έγχρωμους λιμενεργάτες ξεφόρτωνε καινούρια αμάξια από την Ιαπωνία. Δυστυχώς το camper μας είχε ήδη ξεφορτωθεί και το είχαν παρκάρει σε μια γωνία μακριά από την πλατφόρμα, σχεδόν εκτός θέας. Αμέσως μας κατέβαλε ένα κακό προαίσθημα ότι αυτή τη φορά μας περίμενε μια άσχημη έκπληξη. Αρκούσε μια ματιά για να καταλάβουμε ότι έλειπαν οι πλευρικοί καθρέφτες, η πόρτα ήταν χαραγμένη και ένα παράθυρο σπασμένο. Ανοίξαμε την πόρτα και βρήκαμε όλο το περιεχόμενο των ντουλαπιών σκορπισμένο στο πάτωμα και το φιλιστρίνι του μπάνιου σπασμένο. Πολύ ταραγμένοι, κάναμε μια γρήγορη καταγραφή και συνειδητοποιήσαμε ότι λείπανε διάφορα αντικείμενα, κυρίως όμως τα ρούχα της Λίζα, όλα τα καλύτερα κομμάτια, σαν να είχαν επιλεχτεί από κάποιον ειδικό. Ως συνήθως, είναι πολύ δύσκολο σε αυτές τις περιπτώσεις να γνωρίζεις με βεβαιότητα πότε έγινε η κλοπή, ήδη από τη Σιγκαπούρη ή πάνω στο πλοίο. Κάνουμε μια διαμαρτυρία, γνωρίζοντας όμως ότι η εταιρία δεν είχε καμία ευθύνη, δεδομένου ότι έπρεπε να παραδώσουμε το όχημα άδειο. «Να είστε ευχαριστημένοι που το camper σάς παραδόθηκε με όλες τις ρόδες του», ήταν η παρηγορητική παρατήρηση του πράκτορα. Μια άλλη «κλοπή», αυτή τη φορά νόμιμη, μας περίμενε όταν πήγαμε να πληρώσουμε για τα λιμενικά τέλη, 400 ευρώ μόνο για το ξεφόρτωμα του camper!
Την επόμενη μέρα την περάσαμε ψάχνοντας, χωρίς αποτέλεσμα, μια ασφαλιστική εταιρία που να μας κάνει συμβόλαιο για ζημιές προς τρίτους. Όλες αρνήθηκαν, προβάλλοντας διάφορους λόγους, όπως την έλλειψη μιας μόνιμης διεύθυνσης στη Νότια Αφρική, την απουσία εγκρίσεως τύπου του οχήματος, τη θέση του τιμονιού αριστερά… […]»
«[…] Το ταξίδι έφτανε στο τέλος του και έτσι αρχίσαμε να προγραμματίζουμε την επιστροφή. Η μεγαλύτερη ανησυχία μας ήταν, φυσικά, η φόρτωση του camper στο πλοίο και η επιστροφή του στην Ευρώπη, χωρίς να υποστεί κλοπές και ζημιές. Είχαμε γνωρίσει ένα ζευγάρι Ισπανών, των οποίων το Westfalia είχε λεηλατηθεί κατά την άφιξή του στο Walvis Bay και μας συμβούλεψαν να μην αφήσουμε σε εκείνο το λιμάνι το camper αφύλαχτο ούτε για ένα λεπτό. Αυτή η προειδοποίηση μας έκανε να πάρουμε μια απόφαση: η Λίζα θα γύρναγε σπίτι με το αεροπλάνο, ενώ εγώ θα συνόδευα το camper μέχρι το Ρότερνταμ. Η ναυτιλιακή εταιρία θα μου επέτρεπε να είμαι στο πλοίο σαν επιβάτης. Στο αεροδρόμιο του Γουίντχοεκ χωριστήκαμε έχοντας και οι δύο έναν κόμπο στο λαιμό. Μένοντας χωρίς τη Λίζα, στενοχωρήθηκα πολύ, ενώ ένιωθα και ανασφαλής, αφού το να οδηγεί κανείς σε αυτούς τους δρόμους είναι επικίνδυνο. […] Οι μέρες της αναμονής ήταν μακρές, αλλά επιτέλους έφτασε κάποτε η στιγμή της αναχώρησης. Το καράβι έφτασε στο λιμάνι στις εννιά το βράδυ και όλες οι διαδικασίες φόρτωσης έγιναν κάτω από το φως προβολέων. Έφερα το camper κοντά στην πρύμνη και περίμενα να κατέβει η ράμπα. Πέρασε μια ώρα και ακόμα δεν είχε γίνει τίποτα. Έτσι, αποφάσισα να κατέβω και να πάω να μιλήσω με τον καπετάνιο. Ήταν ένας Βιρμανός, σαραντάρης, αρκετά ευγενικός, και μου είπε πως λυπόταν αλλά δεν μπορούσε να βάλει το camper στο γκαράζ γιατί ήταν γεμάτο μέχρι και το τελευταίο διαθέσιμο μέτρο. Η μοναδική εναλλακτική ήταν να τοποθετηθεί στο κατάστρωμα, όπου θα δενόταν με αλυσίδες, διαφορετικά θα έπρεπε να περιμένω άλλες είκοσι μέρες μέχρι το επόμενο καράβι. Η ανησυχία μου ήταν τόσο εμφανής που ένιωσε την υποχρέωση να με διαβεβαιώσει ότι το camper δε θα πάθαινε τίποτα και ότι θα φορτωνόταν από τους άντρες του με το γερανό. Η μεταφορά έγινε αλήθεια άψογα και το όχημα τοποθετήθηκε και δέθηκε στην πλώρη σε έναν χώρο ελεύθερο από κοντέινερ, όμως ήταν πολύ εκτεθειμένο στα κύματα. Αργά τη νύχτα σηκώθηκε η άγκυρα και το Green Cape ξεκίνησε αργά το ταξίδι του. Μέχρι το Vigo δε θα ξανασυναντούσαμε στεριά. Εγώ παρέμεινα στο κάγκελο μέχρι να εξαφανιστούν τα φώτα από το Walvis Bay, στη συνέχεια πήρα τις βαλίτσες μου και πήγα στην καμπίνα, που βρισκόταν ψηλά, κάτω από τη γέφυρα. Με ευχαρίστηση διαπίστωσα ότι δεν επρόκειτο για μια απλή καμπίνα, αλλά για μια σουίτα με σαλόνι, τηλεόραση, ένα όμορφο γραφείο, μια άνετη κρεβατοκάμαρα και μπάνιο. Τα έπιπλα ήταν από μαόνι, ναυτικού στυλ, και τα πόμολα και τα αξεσουάρ από μπρούτζο. Δε θα μπορούσα να φανταστώ τόση πολυτέλεια σε ένα εμπορικό πλοίο. Στην πόρτα υπήρχε μια πινακίδα που έλεγε «Owner» (ιδιοκτήτης), επομένως ήταν το διαμέρισμα του εφοπλιστή.
Το πρωί, πήγα στο εστιατόριο για πρωινό, όπου ο καπετάνιος με κάλεσε να πάω στο τραπέζι του και με σύστησε τους υπόλοιπους αξιωματούχους. Όλοι Βιρμανοί, όπως και το υπόλοιπο πλήρωμα. Με ενημέρωσε για τις ώρες των γευμάτων, όπως στα νοσοκομεία, μεσημεριανό στις 11:30 και δείπνο στις 17:30 και με γνώρισε στον Hla Maw Tun, τον καμαριέρη που θα με εξυπηρετούσε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Ήμουν χαρούμενος που βρισκόμουν ανάμεσα σε Ασιάτες. Κανείς τους δε φόραγε στολή και φαινόταν πως οι σχέσεις ανάμεσα στον καπετάνιο και τους άλλους αξιωματούχους ήταν πολύ φιλικές, ενώ και απέναντι σε μένα ήταν όλοι πολύ ευγενικοί. Το Green Cape ήταν ένα καράβι που κατασκευάστηκε στην Ιταλία το 1983, μάλιστα πολλές από τις πινακίδες ήταν ακόμα γραμμένες στα ιταλικά. Κατά τη διάρκεια της «καριέρας» του, πουλήθηκε και μετονομάστηκε πολλές φορές. Τότε ανήκε σε μια εταιρία από το Αμβούργο αλλά ήταν καταχωρημένη στις Νήσους Μάρσαλ. Ένας συνδυασμός πλέον πολύ διαδεδομένος στις θαλάσσιες μεταφορές: ένα παλιό καράβι που πιθανώς να αντιμετώπιζε κάποιες δυσκολίες στους ελέγχους, ιδιοκτησίας μια ευρωπαϊκής εταιρίας, καταγεγραμμένο σε μια βολική χώρα και με πλήρωμα από τον τρίτο κόσμο. Το Green Cape, παρά τα πάνω από είκοσι χρόνια ζωής του, ήταν σε καλή κατάσταση, ενώ μια ομάδα ναυτικών το φρόντιζε διαρκώς. Με μήκος 102 μέτρα και χωρητικότητα 21.000 τόνων, συνδέει για χρόνια τη Βόρεια Ευρώπη με τα λιμάνια της νότιας Αφρικής.
Την πρώτη μέρα πλεύσαμε κατά μήκος των ακτών της Ναμίμπιας και της Αγκόλας. Περιεργάστηκα κάθε γωνία του πλοίου, και κάτω από το κατάστρωμα, όπου βρισκόντουσαν τα κοντέινερ-ψυγεία, συνδεδεμένα με την ηλεκτρική εγκατάσταση του πλοίου.
Η δεύτερη μέρα ήταν Σάββατο και κάθε εβδομάδα πραγματοποιείται άσκηση εγκατάλειψης του πλοίου, στην οποία έπρεπε να συμμετάσχω κι εγώ. Κατά την άσκηση, προσομοιώνεται ένα περιστατικό και μόλις ηχήσει η σειρήνα πρέπει να βάλουμε όλοι σωσίβια και να συναθροιστούμε κοντά στις φελούκες, ανεβαίνουμε σε ομάδες και ξεκινούμε τη μηχανή, δοκιμάζουμε τις αναπνευστήρες και τις μάσκες αερίων. Το πλήρωμα θα πρέπει να έχει κάνει αμέτρητες φορές την ίδια άσκηση, κι όμως όλοι συμμετείχαν με σοβαρότητα και επιμέλεια. Για μένα ήταν μια διασκεδαστική απόδραση από τη ρουτίνα.
Προσπάθησα να οργανώσω κάπως τις ημέρες, ώστε να μη βαρεθώ: το πρωί δούλευα πάνω στη σύνταξη και τη διόρθωση του βιβλίου. Οι πιο ωραίες ώρες της ημέρας: με ανοιχτό το μεγάλο φιλιστρίνι της καμπίνας, συγκεντρωνόμουν στο γράψιμο, η πένα έτρεχε γρήγορα και καθώς οι λέξεις παίρνανε σχήμα στο χαρτί, επιστρέφανε έντονες οι αναμνήσεις. Η ώρα περνούσε καλά μέχρι το μεσημεριανό. Μάλιστα μερικές φορές έχανα την αίσθηση του χρόνου και ερχόταν ο Hla Maw Tun και μου χτυπούσε την πόρτα. Το απόγευμα πήγαινα στη γέφυρα για να μιλήσω λίγο με τον καπετάνιο, παρατηρούσα τα σημεία του καραβιού πάνω στο χάρτη και προσπαθούσα να καταλάβω τη λειτουργία του ραντάρ. Όταν συναντούσαμε κάποιο άλλο καράβι, παρατηρούσα την οθόνη δορυφορικού εντοπισμού που κατέγραφε το όνομα, τη σημαία, τη χωρητικότητα και όλα τα δεδομένα εγγραφής του. Οι μετεωρολογικές προβλέψεις ήταν καλές και με τη σταθερή ταχύτητα των δεκαέξι κόμβων θα φτάναμε στο Ρότερνταμ στην ώρα μας. Οι μέρες περνούσαν παίρνοντας ρυθμό από τη δουλειά μου και τα ωράρια του μεσημεριανού και του δείπνου. Μερικές φορές πήγαινα στην πλώρη και έβλεπα τα ψάρια που πηδούσαν έξω από το νερό, σαν σαΐτες, διαγράφανε ένα τόξο και ξαναβουτούσαν στο νερό.
Ένα βραδάκι, γιορτάσαμε και τα γενέθλια δύο ναυτών από το πλήρωμα, με μουσική και πολλές λιχουδιές. Οι δύο ναύτες ήταν ξυρισμένοι και πολύ καλά ντυμένοι. Βουνά από μπριζόλες, σαλάτες, ρύζι, στιφάδο, γαρίδες και καλαμάρια, λαχανικά και άφθονη γερμανική μπίρα. Όλοι τρώνε με μεγάλη όρεξη. Τίποτα δεν πετιέται στη θάλασσα, περισσεύματα, πλαστικά πιάτα και μπουκάλια μαζεύονται σε καλάθια. Όταν η ατμόσφαιρα ζεσταίνεται, κάποιος από τους καμαριέρηδες παίζει πιάνο, ένας άλλος κιθάρα, ενώ ο μάγειρας τραγουδάει λυπητερά βιρμανικά τραγούδια. Κάνανε και ένα σκετς με χορό, όπου δύο ναύτες ντυθήκανε μπαλαρίνες. Όλοι είχαν πιει πολύ και στο κατάστρωμα επικρατούσε αναστάτωση, με φωνές, γέλια και κραυγές. Η σκηνή μου θύμισε μεταπολεμικές ταινίες με παρόμοιες εκδηλώσεις σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Φαίνεται περίεργος τρόπος διασκέδασης μεταξύ αντρών, αλλά είναι ο μοναδικός τρόπος να καταπολεμήσουν τη μοναξιά και τη μονοτονία μιας ζωής που τους αναγκάζει να είναι μακριά από τις οικογένειές τους για ένα μισθό που δεν ξεπερνά τα τριακόσια δολάρια το μήνα.
Στον Κόλπο της Γουινέας διασχίσαμε τον Ισημερινό, αλλά κανείς δε φάνηκε να το αντιλαμβάνεται, μόνο στα κρουαζιερόπλοια κάνουνε γιορτές και χορούς, ένα εμπορικό πλοίο είναι τόπος εργασίας, όπως ένα εργοστάσιο. Η θερμοκρασία άρχισε να ανεβαίνει και η υγρασία να γίνεται υποφερτή.
Οι μέρες περνούσανε, όλες ίδιες, και κάποια στιγμή φανήκανε τα φώτα του Βίγκο, όπου θα κάναμε στάση. Ξεφορτώθηκαν καμιά δεκαριά κοντέινερ με ψάρια που είχαν ψαρέψει Ισπανοί ψαράδες. Ακόμα δεν είχε ακουμπήσει την προβλήτα το τελευταίο κοντέινερ, όταν ακούστηκε η εντολή για σαλπάρισμα: ο καπετάνιος βιάζεται, κάθε ώρα στο λιμάνι κοστίζει 150 ευρώ στην εταιρία.
Κάνοντας το γύρο της χερσονήσου Cape Finisterre, μπήκαμε στο Βισκαϊκό Κόλπο. Η θάλασσα πήρε ένα χρώμα βαθιού γαλάζιου ενώ έπιασε δυνατό άνεμο που έκανε το καράβι να γέρνει από τη μια πλευρά στην άλλη, από την πλώρη ερχόντουσαν νερά και αφρός. Το καημένο το camper καλυπτόταν κάθετα με νερό από τα κύματα. Μόλις μπήκαμε στο Κανάλι της Μάγχης ο άνεμος έπεσε και άρχισε να αυξάνεται η κίνηση των πλοίων: ψαράδικες βάρκες, μεγάλα καράβια, πετρελαιοφόρα και φέριμποτ μας πλευρίζουν ή διασχίζουν τη ρότα μας.
Στο Ρότερνταμ φτάσαμε τη νύχτα, περνώντας δίπλα από διυλιστήρια φωτισμένα σαν φαντασμαγορικά χριστουγεννιάτικα δέντρα, και αράξαμε πίσω από ένα καράβι μεταφοράς κοντέινερ. Μέχρι το πρωί δε θα ξεκινούσαν οι διαδικασίες αδειάσματος και έτσι έπεσα ξανά στο κρεβάτι.
Το πρωί, μετά τον έλεγχο των διαβατηρίων από την αστυνομία, μπορούσα να κατέβω από το πλοίο. Οι χαιρετισμοί είναι βιαστικοί, όλοι είναι πολύ απασχολημένοι. Το camper, καλυμμένο με ένα λεπτό στρώμα αλατιού, μεταφέρεται με γερανό και τοποθετείται στο μόλο. Μου φαίνεται σαν όνειρο που βρίσκομαι στο Ρότερνταμ, λιγότερο από χίλια πεντακόσια χιλιόμετρα από το σπίτι. Η επιστροφή στην Ευρώπη μου δίνει την εντύπωση ότι το ταξίδι ήταν μόνο μια ανάμνηση, η μοναδική μου επιθυμία ήταν πια να γυρίσω σπίτι. […]»
* Γνωρίσαμε τον Cesare Pastore, και τη σύζυγό του Lisa, μέσα από τη συνέντευξή τους που είχαμε δημοσιεύσει στο τεύχος Νο 1, με την ευκαιρία της έκδοσης του βιβλίου του «Vagator».
