Η Κρήτη είναι γεμάτη φαράγγια αν και όλοι μας γνωρίζουμε μόνο το περίφημο της Σαμαριάς. Άλλα πιο δύσβατα, αλλά πιο εύκολα, αλλά πιο μικρά και άλλα πιο μεγάλα. Στο νομό Ηρακλείου συναντάμε ένα από τα πιο βατά και πιο οργανωμένα, αν και από τα μεγαλύτερα σε μήκος. Στην ουσία πρόκειται για δυο φαράγγια που ξεκινούν από το νότο, συγκλίνουν και σχηματίζουν κατόπιν ένα. Δηλαδή ένα είδος Υ. Το Κουναβιανό που ξεκινάει δυτικά της Μυρτιάς κοντά στα Πεζά, και το Αστρακιανό ανατολικά της Μυρτιάς από τις Αστρακές. Εμείς πήραμε το δεύτερο από τον εγκαταλελειμένο νερόμυλο και το τοξοτό γεφύρι.
Το φαράγγι του Κρατερού είναι στην ουσία η ένωση δυο φαραγγιών, του Αστρακιανού και του Κουναβιανού τα οποία είναι δυο καταπράσινα φαράγγια που ενώνονται κοντά στο Σκαλάνι και συνεχίζουν ενιαία την πορεία τους ως τον Κρατερό. Και τα δυο φαραγγια μαζί έχουν συνολικό μήκος 21.5 km.
Τα φαράγγια βρίσκονται ανατολικά της πόλης του Ηρακλείου και εντάσσονται στην ευρύτερη περιοχή του Γιούχτα και του φαραγγιού της Αγ. Ειρήνης (περιοχή Natura 2000) στις Αρχάνες. Είναι πολύ εύκολα για πεζοπορία, ιδανικά για παιδιά και οικογένειες.
Το μεγαλύτερο φαράγγι, το Αστρακιανό, ξεκινάει βορειοδυτικά από τη θέση Κολομόδι (περιοχή Παλιάρδας) και διατρέχει την περιοχή του χωριού Αστρακοί. Το μονοπάτι ξεκινάει από το ερειπωμένο χωριό των Κάτω Αστρακών (δίπλα στη Μυρτιά) όπου σκαλοπάτια οδηγούν μέσα στο φαράγγι, στην τοποθεσία Νεραϊδόσπηλιο με το σπήλαιο και τις πανέμορφες λιμνούλες. Από εδώ ξεκινάει η πορεία κατά μήκος του ποταμού Καρτερού σε κατάφυτο μονοπάτι που έχει διαμορφωθεί με ξύλινες γεφυρούλες και κιγκλιδώματα στα δύσκολα σημεία. Αφού περάσουμε τη γέφυρα των Αϊτανίων, φτάνουμε στην περιοχή Καλή Ράχη όπου το Αστρακιανό ενώνεται με το Κουναβιανό Φαράγγι (το οποίο ξεκινάει από τα Πεζά). Από την Καλή Ράχη το ενιαίο πλέον φαράγγι προχωράει ως τον Καρτερό μέσα από πολύ καλά οργανωμένο μονοπάτι. Το κοινό τμήμα, γνωστό ως φαράγγι Καρτερού, διέρχεται δίπλα από παλιούς νερόμυλους και την παλιά εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Στην έξοδο του φαραγγιού του Καρτερού, στην τοποθεσία Μέσα Καρτερός, δίπλα στο παλιό χάνι και στον δεύτερο ναό του Αγίου Νικολάου, υπάρχει θέση ανάπαυσης ιδανική για πικ νικ. Εδώ φτάνει δρόμος που ξεκινάει από τον Καρτερό.
Νεραίδοσπηλιό
Σε όλη τη διαδρομή κυλάει το ποτάμι του Καρτερού όπου και καταλήγει στον Καρτερό, μια τουριστική περιοχή με όμορφη παραλία. Η διαδρομή κρατάει περίπου τρεις ώρες και το βάδισμα είναι εύκολο μιας και κι έχουν γίνει έργα υποδομής για την ευκολία του επισκέπτη. Μέσα στο φαράγγι λειτουργούσαν κάποτε 10 νερόμυλοι και ντόπιοι ψαράδες ψάρευαν χέλια κι έπιαναν καβούρια. Το τοπίο που αντικρίζει κανείς στο Φαράγγι του Καρτερού είναι πανέμορφο! Ένα καταπράσινο μονοπάτι με μικρές λιμνούλες και μικρούς καταρράκτες, θαυμάσιοι σχηματισμοί στα πετρώματα, δίνουν την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σ’ έναν τόπο μαγικό.
Στα φαράγγια του πάρκου έχουν εντοπιστεί θέσεις ιστορικής και πολιτισμικής αξίας όπως η αρχαία Έλτυνα, ο μινωικός οικισμός Μυρτιάς και το μινωικό νεκροταφείο Αστράκων. Τα φαράγγια αποτελούν θύλακα δραστηριοτήτων, που συνδυάζουν τη διατήρηση και ανάδειξη της φυσικής ομορφιάς και της πλούσιας πολιτισμικής κληρονομιάς του τόπου.
Η χλωρίδα των φαραγγιών περιλαμβάνει υδρόφιλα είδη όπως πλατάνια, ιτιές και λυγαριές καθώς και πολλά ενδημικά της Ελλάδας ή της Κρήτης. Όσο για την πανίδα της, περιλαμβάνει περισσότερα από 44 είδη πουλιών και 7 είδη θηλαστικών.
Υπάρχουν πέντε κυρίες είσοδοι : μια από τον Καρτερό, μία από τα Αϊτάνια (γέφυρα Αϊτανίων), μία από τις Αγ. Παρασκιές (περιοχή Κολομώδη), μία από τους Κάτω Αστρακούς και μία στο Κάμπο των Πεζών (είσοδος Κουναβιανού φαραγγιού). Μπορείτε να επισκεφθείτε το φαράγγι είτε για πεζοπορία είτε για βόλτα με mountain bike, όπου και θα χρειαστεί σε κάποια σημεία να σηκώσετε το ποδήλατό σας. Η επίσκεψή σας στο Φαράγγι του Καρτερού θα είναι σίγουρα μια αξέχαστη εμπειρία!
Η πρωίνή ομίχλη σκεπ’αζει το φαράγγι
Νερόμυλος
| Ο θρύλος του σπηλαίου όπως τον κατέγραψε ο Βασίλης Γ. Χαρωνίτης στο βιβλίο του “Η Κρήτη των Θρύλων” (τόμος Β’) λέει ότι στο Νεραϊδόσπηλιο των Αστρακών που βρίσκεται μέσα στο φαράγγι του Καρτερού, πήγαιναν οι Νεράιδες και χόρευαν. Αυτή την υποβλητική σπηλιά, με τις πολλές πηγές, τα κρύα νερά, τα δέντρα και τα πλατάνια γύρω γύρω, που είναι κάπως αποκομμένη από τη γύρω περιοχή εξαιτίας του ότι βρίσκεται μέσα στο φαράγγι, είχαν διαλέξει για τόπο τους οι Νεράιδες! Ώσπου μια νύχτα, ένας νέος, καλός λυράρης, άκουσε το τραγούδι τους και από περιέργεια μπήκε στη σπηλιά. Κι εκεί τις είδε! Οι Νεράιδες, με ξέπλεκα μαλλιά, πεπλοντυμένες, λουσμένες στο φως μιας αιώνιας άνοιξης, χόρευαν! Η λάμψη τους διασπούσε το σκοτάδι, το τραγούδι τους του χάιδευε τ’ αυτιά και τα μάτια του δεν χόρταιναν να βλέπουν τον “αέρινο” χορό τους. Συνεπαρμένος απ’ όλα τούτα τα πρωτόγνωρα που ξετυλίγονταν μπροστά στα μάτια του, έπιασε χωρίς να το καταλάβει τη λύρα του και τις συνόδεψε στο χορό. Οι Νεράιδες ακολούθησαν το παίξιμό του και ξετρελάθηκε ο νέος από τα όσα γίνηκαν μπροστά του. Την αυγή, άμα χάθηκαν οι Νεράιδες, ο λυράρης δεν ήξερε αν έζησε ένα όνειρο ή αν πραγματικά συνόδεψε τις Νεράιδες στο χορό τους με τη λύρα του. Μα το επόμενο και το μεθεπόμενο βράδυ, οδηγημένος από κάποια αόρατη δύναμη, βρέθηκε πάλι στη σπηλιά και με τη λύρα του έπαιζε ασταμάτητα για τις Νεράιδες που χόρευαν. Σιγά σιγά, η ματιά του σταμάτησε πάνω σε μια απ’ αυτές και δεν χόρταινε να την κοιτάζει! Ήταν ερωτευμένος μαζί της! Όταν το συνειδητοποίησε, πήγε σε μια γριά πολύξερη και ζήτησε τη βοήθειά της. Η γριά, αφού τον άκουσε με προσοχή, του είπε πως άμα πλησιάζει η ώρα να λαλήσουν οι πετεινοί (οπότε χάνονται οι Νεράιδες), ν’ αρπάξει από τα μαλλιά εκείνη που αγαπούσε και να μην την αφήσει με κανέναν τρόπο.  Ήρθε το βράδυ και ο νέος πήρε τη λύρα του και πήγε στη σπηλιά, όπου άρχισε να παίζει όσο γλυκύτερα μπορούσε, χορευτικούς σκοπούς. Σε λίγο, παρουσιάστηκαν οι Νεράιδες και πιάστηκαν στο χορό. Λίγο προτού λαλήσουν οι πετεινοί, ο νέος άφησε τη λύρα του και έκαμε όπως τον είχε συμβουλέψει η γριά.Η Νεράιδα αντιστάθηκε με λύσσα, αγρίεψε, έβαλε τις φωνές, μα τίποτα! Ο νέος την κρατούσε γερά! Άρχισε τότε να μεταμορφώνεται πότε σε σκύλο, πότε σε φωτιά, πότε σε φίδι, πότε σε καμήλα, αλλά ο λυράρης την κρατούσε γερά από τα μαλλιά και δεν την άφηνε. Ξαφνικά, λάλησαν οι πετεινοί κι οι άλλες Νεράιδες εξαφανίστηκαν. Τότε εκείνη που κρατούσε ο νέος ξανάγινε πανέμορφη, όπως ήταν πριν και τον ακολούθησε στο σπίτι του. Έζησε μαζί του ένα χρόνο, του γέννησε ένα γιο, αλλά τη μιλιά της δεν την άκουσε ποτέ! Δυστυχισμένος καθώς ήταν ο νέος λυράρης με τη βουβαμάρα της Νεράιδας – γυναίκας του, μεταχειρίστηκε όλα τα μέσα για να την κάνει να μιλήσει, χωρίς αποτέλεσμα όμως. Ξαναπήγε λοιπόν στη γριά και της ζήτησε τη συμβουλή της. Εκείνη του ορμήνεψε να πυρώσει καλά το φούρνο κι ύστερα να πάρει το παιδί από τα χέρια της γυναίκας του, να κάνει πως θα το πετάξει μέσα στο φούρνο και να πει: -”Δε μου μιλείς; Τότε ρίχνω κι εγώ το παιδί σου στο φούρνο”! Ακολουθώντας πιστά τη συμβουλή της γριάς έπραξε όπως τον ορμήνευσε, μα τη στιγμή που έκανε ότι θα έριχνε το παιδί στη φωτιά, η Νεράιδα χίμηξε πάνω του σέρνοντας φωνή: -”Μη σκύλε το παιδί μου!”. Του τ’ άρπαξε από τα χέρια και έγιναν άφαντοι, μάνα και παιδί μαζί.Απελπισμένος τους αναζήτησε με φωνές, παρακάλια και κλάματα, αλλά μάταια. Η Νεράιδα – μάνα και το παιδί, δεν ξαναφάνηκαν πια. Πήγε λένε στις νεράιδες-αδελφές της, αλλά αυτές δεν τη δέχτηκαν. Δεν της συχώρεσαν το ότι άφησε άνθρωπο και την άγγιξε και τη μόλυνε. Γι’ αυτό αναγκάστηκε και πήγε λίγο πιο πέρα σε μια βρύση που τη λένε Λούτρα. Εκεί τη βλέπουν δυο – τρεις φορές το χρόνο να κρατεί το παιδί στην αγκαλιά της και να κλαίει. Οι άλλες εξακολουθούν να χορεύουν και να τραγουδούν, χωρίς όμως να έχουν πια λύρα να τις συνοδεύει και χωρίς την αδελφή τους. Η Νεράιδα – μάνα κάθεται λυπημένη παραπέρα και κλαίει. Τα δάκρυά της πέφτουν πάνω στο νερό και το θολώνουν, γι’ αυτό τα νερά του Νεραϊδόσπηλιου εμφανίζονται θολά πότε – πότε. Aυτά λοιπόν, λέει ο θρύλος!!! |
Είσοδος από Μυρτιά: N 35o 14′ 24.71″ E 25o 13′ 10.95″
